لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف از این تحقیق تعیین تبخیر-تعرق پتانسیل (ETo) با استفاده از روش های موازنه انرژی و تشت تبخیر در مقایسه با روش فائو پنمن مونتیث بود. منطقه مورد مطالعه در استان آذربایجان غربی و در فاصله 37 کیلومتری شمال ارومیه واقع گردیده است. در این تحقیق از داده های ایستگاه هواشناسی سینوپتیک کهریز مربوط به یک دوره زمانی 7 ماهه از ماه آوریل تا اکتبر طی سال های 2006 الی 2008 میلادی استفاده گردید. بعد از تجزیه و تحلیل داده ها میزان تبخیر-تعرق پتانسیل به هر سه روش، به صورت روزانه و ماهانه تعیین گردید. نتایج نشان داد میزان برآورد ETo در روش موازنه انرژی دقیق تر از روش تشت تبخیر می باشد. حداکثر و حداقل میانگین سه ساله ETo در روش موازنه انرژی (محاسبه شده با ضریب بازتابش، 25%=α ) به ترتیب 5/8 و 7/2 میلی متر بر روز به دست آمد. این مقادیر در روش تشت تبخیر به ترتیب 5/6 و 9/0 و در روش فائو پنمن مونتیث 3/11 و 9/2 میلی متر بر روز محاسبه گردید. در روش موازنه انرژی مقادیر میانگین سه ساله نسبت باون (β ) و تشعشع خالص خورشیدی به ترتیب بین 4134/0-تا 2443/0-و 7/1 تا 4/8 میلی متر بر روز به دست آمد. در روش تشت تبخیر مقدار ضریب تشت بین 45/0 تا 82/0 محاسبه شد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

کشور ایران دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است که ریزش های کم جوی، رگبارهای شدید، وقوع جریان های سیلابی و تبخیر-تعرق زیاد از ویژگی-های آن به شمار می آید. بنابراین، ارزیابی کمی تبخیر-تعرق در سطح منطقه ای، به منظور مدیریت منابع آب، تولید محصول و ارزیابی های زیست-محیطی در مناطق فاریاب، ضروری است. در سال های اخیر مدل های گیاهی متعددی برای شبیه سازی رشد و عملکرد محصولات گیاهان در شرایط مختلف زراعی و آبیاری ارائه شده است. مدل آکوآکراپ یک مدل فراگیر است که توسط فائو برای محدوده وسیعی از محصولات زراعی ارائه شده است. در این پژوهش تاثیر روش های مختلف برآورد تبخیر-تعرق مرجع (ETo) بر تبخیر-تعرق واقعی (ET) و زیست توده در پنج ایستگاه با استفاده از مدل آکوآکراپ مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور میزان تبخیر-تعرق مرجع با استفاده از دو روش دمایی و سه روش تشعشعی برآورد و نتایج با روش مرجع FAO-56 ارزیابی آماری شد. براساس ارزیابی انجام شده، روش دمایی بلانی-کریدل برای هر دو پارامتر ET و زیست توده در هر پنج ایستگاه با مقدار R2 بیشتر از 5/0 (strong)، NRMSE متوسط تا عالی و NS نزدیک به یک، روش های تشعشعی تورک و مک کینک با R2 بیشتر از 5/0، NRMSE عالی و NS برابر با 99/0 برای زیست توده در هر پنج ایستگاه روش برتر بودند. از بین روش های تشعشعی برای ET روش پریستلی-تیلور با R2 متوسط و قوی، NRMSE خوب و متوسط و NS برابر با 96/0 در ایستگاه های قزوین و مشهد و روش تورک با R2 بیشتر از 5/0، NRMSE عالی و NS برابر با 98/0 برای ارومیه نسبت به سایر روش های برآورد، شبیه سازی بهینه و بهتری داشت. از بین روش های تشعشعی مورد بررسی، روش مناسبی در ارزیابی ET برای ایستگاه های رشت و یزد یافت نشد.

تبخیر و تعرق پتانسیل یکی از عناصر مهم چرخه هیدرولوژی است که در طرحهای منابع آب و آبیاری، سازه های آبی، کشاورزی و... مدنظر قرار می گیرد. بررسی میزان نوسان دمای هوا و رژیم سالانه آن در مناطق خشک از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا به سبب کمی بارشهای جوی در این نواحی، دما و نوسان آن در ماهها و فصول مختلف سال بطور مستقیم بر پدیده تبخیر و تعرق و در نتیجه نیاز آبی اثر می گذارد. در این تحقیق از داده های هواشناسی ایستگاههای منطقه مورد مطالعه (قصر قند، پیرسهراب، کجدر سرباز، پیشین، کهیر، طیس، باهوکلات) استفاده شده و سپس جهت تعیین مناسبترین روش تبخیر و تعرق پتانسیل در سطح منطقه، اقدام به تحلیل نمودارهای مقایسه ای بین روشهای فوق الذکر گردیده است. بر اساس محاسبات بعمل آمده، نتایج کلی ذیل استنتاج شده است:در منطقه بلوچستان جنوبی و در طول سال، با فرض وجود آب و با توجه به درجه حرارت، امکان فعالیتهای زراعی وجود دارد. بدین ترتیب تبخیر و تعرق پتانسیل برای کل سال از دو روش تورنث وایت و بلانی کریدل محاسبه گردید. روش تورنث وایت نتایج صحیحی برای فصول مختلف ارائه نمی دهد؛ ولی روش بلانی کریدل همبستگی خوبی با روش اندازه گیری مستقیم (طشتک) دارد. همچنین در این مطالعه مشخص می گردد که از غرب و شمال به طرف شرق و جنوب، از میزان تبخیر و تعرق کاسته می شود و بطور کلی منطقه بلوچستان جنوبی در تمام ماهها دارای تبخیر و تعرق پتانسیل بالاتر از بارش است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.